Begroting2017

Het programma Hart van de Heuvelrug (HvdH) is een grootschalig gebiedsontwikkelingsprogramma voor het gebied in de driehoek Soest-Zeist-Amersfoort. De herinrichting Vliegbasis Soesterberg (VBS) maakt geen onderdeel uit van het programma Hart van de Heuvelrug, maar is daar wel nauw mee verbonden. In juni 2013 hebben de colleges van de gemeenten Soest en Zeist en de provincie ingestemd met het ‘Afsprakenkader verdere samenwerking Hart van de Heuvelrug’. Dit afsprakenkader is richtinggevend geweest voor de nieuwe samenwerkingsafspraken.

Doel van het programma is het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit, waarbij het realiseren van twee ecologische corridors voorop staat. Daarnaast richt het programma zich op ruimtelijke kwaliteitswinst voor wonen, werken, zorg en recreatie. Een belangrijk uitgangspunt voor de uitvoering van het programma is de financiële verevening tussen de rode projecten (ontwikkelen woon- en werklocaties) en groene projecten (ontwikkeling natuur en recreatie).

Het saldo van de projectresultaten van HvdH komt uiteindelijk voor rekening en risico van de provincie; voor VBS zijn apart afspraken gemaakt voor de verdeling van het risico.

Hierbij een opsomming van de door de provincie getrokken lopende projecten en vervolgens een toelichting voor 2017:

Harlanterrein
Oostelijk Corridor
Westelijke Corridor
Kamp van Zeist
Richelleweg
Dorrestein
Vliegbasis Soesterberg

Harlanterrein
Het project is gerealiseerd. De gronden zullen in 2017 worden verkocht aan een natuurbeherende organisatie. Tot het moment van verkoop worden de gronden beheerd in opdracht van de provincie.

Oostelijke Corridor
De Oostelijke Corridor is een heidecorridor die over de vliegbasis Soesterberg loopt naar het westen en die o.a. bestaat uit drie ecoducten: Ecoduct Op Hees, Ecoduct Boele Staal en Ecoduct Leusderheide. Het Ecoduct Boele Staal is, als laatste van de drie, gerealiseerd in 2016. Naar verwachting zal het laatste perceel in 2016 verworven worden en kan de realisatie van de inrichting van het project plaatsvinden. Er moeten nog nadere afspraken worden gemaakt over toekomstig eigendom en beheer van het ecoduct en aangrenzende gronden. Definitieve afronding van het project is voorzien in 2017.

Westelijke Corridor
Het Ericaterrein, binnen het project het sleutelgebied, is nu volledig verworven. De laatste vier percelen zijn in 2016 door middel van onteigening verworven en daarmee is de verwerving en sanering van dit project afgerond. Een deel van het Ericaterrein moet nog worden verkocht aan een natuurbeherende instantie. Met de toekomstige eigenaar zullen nadere afspraken worden gemaakt over de uiteindelijke eindinrichting, zoals de verwijdering van exoten.

Kamp van Zeist
De eerste activiteiten van het project zijn pas in 2019 voorzien. Dan wordt het gebied vandalismebestendig ingericht. Zodra de financiële middelen vanuit Den Dolder Noordoost (WA Hoeve) beschikbaar zijn, kan een aanvang worden gemaakt met de vergroening. Uiterlijk in 2025 dient het gebied vergroend te zijn conform de rood-groenbalans.

Richelleweg
Aan vijf bedrijven zijn afgelopen jaren kavels verkocht en met drie is reeds een koopovereenkomst afgesloten. In totaal maakt dit dat 3,3 ha (bijna) is verkocht. De verwachting is dat in de loop van 2017 met meer potentiële kandidaten gesprekken zijn, die leiden tot gronduitgifte. Uitgifte is voorzien tot en met 2021. De markt bepaalt het uitgiftetempo.

Dorrestein
De voorbereidingen voor de realisatie van de Westelijke Ontsluitingsweg tot aan de nieuwe woonwijk zijn gestart. De door de minister verleende ontheffing Flora- en Faunawet voor de aanleg van deze weg is inmiddels definitief. De oplevering vond najaar 2016 plaats. Planvorming voor de rest van het gebied is sterk gekoppeld aan de ontwikkeling van de woonwijk op de vliegbasis. Planning voorgenomen gronduitgifte is tussen 2021 en 2025.

Vliegbasis Soesterberg
De Provincie Utrecht en haar samenwerkingspartners hebben tot doel de voormalige Vliegbasis Soesterberg te transformeren tot een natuur-, recreatie- en woongebied waar het historische erfgoed nog goed zichtbaar is en beleefd kan worden.
Het parkdeel is daartoe grotendeels ingericht als natuurgebied met mogelijkheden voor recreanten om te fietsen en te wandelen. Het beheer, onderhoud en toezicht van het natuurgebied met bijbehorend het militair erfgoed, wordt uitgevoerd door Het Utrechts Landschap (HUL). Na het eerste jaar openstelling bleken de voorzieningen voor wandelaars en fietsers nog niet optimaal. In samenwerking met een landschapsarchitect en met alle partners is een plan uitgewerkt voor een verbetering van de toegankelijkheid en beleefbaarheid van het park, o.a. door uitbreiding van de padenstructuur en betere bebording. Dit wordt in 2017 uitgerold.
De ontwikkeling van de nieuwe woonwijk (ca. 350 woningen) is nog in de planfase. Juli 2016 is aan een stedenbouwkundig bureau de opdracht gegeven om een stedenbouwkundig plan te maken in combinatie met een ontwerp van de openbare ruimte, een referentieverkaveling, een kostenraming en een beeldregieplan. Medio 2017 vindt hierover besluitvorming plaats.
Deze transformatie betekent ook dat de provincie nauw samenwerkt met haar partners Het Utrechts Landschap, het Nationaal Militair Museum en de gemeenten Soest en Zeist om een aantal ontwikkelingen mogelijk te maken op het gebied van cultuur en erfgoed. Een toelichting hierop is opgenomen in programma Cultuur en Erfgoed.

Balanswaardering
De door de provincie in exploitatie genomen gronden waarderen we tegen (historische) verkrijgingprijs vermeerderd met de vervaardigingkosten. Afgesloten projecten van alle partners worden verrekend met het beheerfonds ter nivellering van de “plussen met minnen”. Dit fonds is een onderdeel  van de boekwaarde Hart van de Heuvelrug.  

Exploitatieresultaten
De exploitatiebegrotingen van de in exploitatie genomen gronden worden jaarlijks geactualiseerd. De laatste actualisatie heeft plaatsgevonden begin 2016, waaruit blijkt dat er een in totaal een positief exploitatieresultaat van € 479.000 wordt verwacht (HvdH € 1.386.000 + VBS € -/- 907.000). De uitkomst van de begrotingen kan als volgt worden weergegeven (bedragen x € 1.000):

tabel 1 Begroting Project Hart van de Heuvelrug

Het gezamenlijke resultaat van de grondexploitaties zal volgens de huidige prognose in de navolgende jaren tot stand komen:

tabel 2 Begroting Project HvdH: verwachte mutatie per jaar

Met het uitvoeren van deze grondexploitatie loopt de provincie, ook na het nemen van beheermaatregelen, risico’s. Deze risico’s voor zover de kans op optreden kleiner is dan 50%, worden gedekt uit het weerstandsvermogen (zie ook de betreffende paragraaf).

tabel 3 Risico's per deelproject

Naast het verwachte positieve exploitatieresultaat lopen wij risico’s met een kans op voorkomen van groter of gelijk aan 50%. Voor beide situaties is een voorziening gevormd.

tabel 4 Berekening mutatie voorziening 2017

Bij de bepaling van de voorziening zal in vervolg van het exploitatieresultaat op eindwaarde worden uitgegaan. Bij de volgende risico-identificatie moet daar dan ook vanuit worden gegaan. Vooralsnog is het verschil als risico opgenomen. De mutatie van de voorziening op basis van eindwaarde zal ten gunste of ten laste van de algemene middelen worden gebracht op het moment dat die zich voordoet. Deze actie vindt aan het eind van het jaar plaats en is gebaseerd op de halfjaarrapportages en de risico-identificatie.

De belangrijkste risico’s zijn een langzamer herstel van de  woningmarkt dan voorzien, onverwachte saneringsopgave (milieu, explosieven) en hogere uitvoeringskosten.

Vennootschapsbelasting
Per 1 januari 2016 is de Provincie Utrecht vennootschapsbelastingplichtig voor zover zij één of meer (overheids)ondernemingen drijft. Gezien de verwachte opbrengsten van de rode projecten lopen we een fiscaal risico voor vennootschapsbelastingplicht bij de grondexploitaties van project Hart van de Heuvelrug en Vliegbasis Soesterberg. Daarom hebben wij externe adviseurs ingeschakeld om de mogelijke belastingdruk voor ons te bepalen. Omdat er nog geen jurisprudentie is hebben zij verschillende scenario’s geschetst. Onzeker is nog in hoeverre de groene projecten kunnen worden verrekend met de rode projecten en wat het effect is op eventuele vennootschapsbelasting. Een optie is om in 2017 de jurisprudentie af te wachten en uitstel te vragen voor het opstellen van de fiscale openingsbalans. Hierover moeten we in 2017 een beslissing nemen.
In het verleden vond de jaarlijkse afsluiting van de grondexploitatie niet gelijktijdig plaats met de afsluiting van de jaarrekening. Om de herziene grondexploitaties tijdig aan te kunnen bieden werd er eerder afgesloten. Om beheerstechnische redenen wordt dit nu gelijkgetrokken met als gevolg dat de herzieningen een maand later worden opgesteld.
Het voornemen om, met het oog op de objectiviteit, alle betrokkenen aan de risico-inventarisatie te laten deelnemen is eind 2016 ingevuld. We doen dit met RiskID (risico-identificatie), een tool die een doordacht proces bevat dat op een natuurlijke manier risicobewustzijn creëert bij betrokken.